1989 წლის 9 აპრილი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული და ამავდროულად გამორჩეული თარიღია. ეს დღე გახდა სიმბოლო ქართველი ხალხის თავისუფლებისკენ სწრაფვისა და საბჭოთა რეჟიმის სისასტიკის. ტრაგედია, რომელიც ამ დღეს თბილისში განვითარდა, წარმოადგენს საბჭოთა კავშირის ტოტალიტარული სისტემის დანაშაულებრივი ბუნების ნათელ მაგალითს.
ისტორიული კონტექსტი
1980-იანი წლების ბოლოს საბჭოთა კავშირში მიმდინარე “პერესტროიკისა” და “გლასნოსტის” პოლიტიკამ საქართველოშიც გააძლიერა ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა. ქართველმა ხალხმა, რომელიც ათწლეულების განმავლობაში იტანდა საბჭოთა რეჟიმის ჩაგვრას, დაიწყო უფრო აქტიური ბრძოლა დამოუკიდებლობისათვის.
1989 წლის აპრილის დასაწყისში თბილისში დაიწყო მშვიდობიანი საპროტესტო აქციები, რომელიც მოითხოვდა საქართველოს დამოუკიდებლობას. 4 აპრილიდან მოყოლებული, მომიტინგეები შეიკრიბნენ მთავრობის სასახლის წინ, რუსთაველის გამზირზე. აქციას ხელმძღვანელობდნენ ცნობილი ქართველი დისიდენტები და საზოგადო მოღვაწეები.
ტრაგედიის ღამე
9 აპრილის ღამეს, დაახლოებით 4 საათზე, საბჭოთა სამხედრო ნაწილებმა, სპეციალური დანიშნულების რაზმებთან ერთად, ალყა შემოარტყეს მომიტინგეებს. შემდეგ კი, სასტიკი ძალადობით დაარბიეს მშვიდობიანი დემონსტრაცია. ჯარისკაცები იყენებდნენ საბრძოლო ნიჩბებს, მომწამვლელ აირებს და სხვა იარაღს უიარაღო მოქალაქეების წინააღმდეგ.
ამ სისხლიანი დარბევის შედეგად დაიღუპა 21 ადამიანი, მათ შორის 17 ქალი. ასობით ადამიანი დაშავდა, მრავალი მოიწამლა ქიმიური ნივთიერებებით. დაღუპულთა უმეტესობა გარდაიცვალა არა მხოლოდ ფიზიკური დაზიანებებით, არამედ მომწამვლელი გაზის ზემოქმედებით გამოწვეული ასფიქსიით.
საბჭოთა რეჟიმის დანაშაულებრივი ქმედება
9 აპრილის ტრაგედია წარმოადგენს საბჭოთა ტოტალიტარული სისტემის ერთ-ერთ უდიდეს დანაშაულს ქართველი ხალხის წინააღმდეგ. ეს იყო ცინიკური და დანაშაულებრივი აქტი, რომლის მეშვეობითაც საბჭოთა რეჟიმი ცდილობდა ჩაეხშო ხალხის თავისუფლებისკენ სწრაფვა.
მკაცრად უნდა დაიგმოს ის ფაქტი, რომ:
- საბჭოთა ხელისუფლებამ უმოწყალოდ გამოიყენა სამხედრო ძალა მშვიდობიანი მომიტინგეების წინააღმდეგ, რომლებიც კონსტიტუციურ უფლებას იყენებდნენ.
- ხელისუფლებამ გამიზნულად გამოიყენა მომწამვლელი ქიმიური ნივთიერებები სამოქალაქო პირების წინააღმდეგ, რაც საერთაშორისო კონვენციებით აკრძალულია.
- საბჭოთა მედიამ და ოფიციალურმა პირებმა სცადეს ტრაგედიის მასშტაბების დამალვა და დეზინფორმაციის გავრცელება.
- არავინ დასჯილა ამ დანაშაულისთვის, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს საბჭოთა სისტემის უსამართლო ბუნებას.
ტრაგედიის შედეგები
9 აპრილის ტრაგედიამ საქართველოში კიდევ უფრო გააძლიერა ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა. ამ დღემ გახდა ქართველი ერის ერთიანობის სიმბოლო და გადამწყვეტი ბიძგი მისცა დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლას.
1991 წლის 9 აპრილს, ტრაგედიიდან ზუსტად ორი წლის თავზე, საქართველოს უზენაესმა საბჭომ გამოაცხადა საქართველოს დამოუკიდებლობა საბჭოთა კავშირისგან. ამრიგად, 9 აპრილი გახდა არა მხოლოდ ტრაგედიის, არამედ თავისუფლების მოპოვების დღეც.
დასკვნა
9 აპრილის ტრაგედია წარმოადგენს საბჭოთა ტოტალიტარული რეჟიმის ერთ-ერთ ყველაზე მძიმე დანაშაულს. ეს იყო სისტემა, რომელიც უმოწყალოდ უსწორდებოდა ნებისმიერ გამოვლინებას თავისუფლებისკენ სწრაფვისა და ეროვნული თვითგამორკვევის უფლების რეალიზებისა.
თუმცა, ქართველი ხალხის სულიერმა სიმტკიცემ და თავისუფლებისკენ სწრაფვამ საბოლოოდ დაამარცხა ეს რეპრესიული სისტემა. დღეს, ჩვენ პატივს მივაგებთ 9 აპრილის გმირების ხსოვნას და ვაღიარებთ მათ მსხვერპლს საქართველოს დამოუკიდებლობისა და თავისუფლებისათვის.
9 აპრილი გვახსენებს, რომ თავისუფლება მოიპოვება მხოლოდ ბრძოლითა და მსხვერპლის გაღებით, და რომ არასოდეს უნდა დავუშვათ ისეთი რეპრესიული სისტემის დაბრუნება, როგორიც იყო საბჭოთა კავშირი.